Techniek, Heelal & ruimtevaart

Hoe kan een raket tijdens de lancering ontploffen?

Bjarni, 6

Het is altijd een machtig moment: een raket die opstijgt, richting de ruimte. Maar soms gaat het mis en ontploft hij op weg naar boven. Waar komt dat door?

Bomvol brandstof

Om een raket de ruimte in te stuwen, moet je behoorlijk wat brandstof verbranden. De gassen die daarbij ontstaan, worden met grote kracht onder uit de raket geblazen. Deze kracht duwt de raket omhoog.

Om dat kunstje te klaren, zitten raketten bomvol gemakkelijk ontvlambare brandstof. Meer dan 85 procent van wat zo'n ding weegt – soms zelfs meer dan 90 procent – is brandstof!

Je kunt je voorstellen dat dat flink mis kan gaan. Als er op de verkeerde plek een vonkje bij de brandstof komt, eindigt de lancering in een vernietigende explosie.

Trillingen en vonken

En hoe kan het misgaan? Er kunnen verschillende dingen anders lopen dan verwacht.

Er kan bijvoorbeeld ergens iets lostrillen wanneer de raket zich een weg naar boven probeert te werken. Als dat gebeurt in de buurt van de brandstoftanks, zal álle raketbrandstof spontaan in vlammen opgaan. Ook kan er een foutje zitten in de bedrading van de elektrische systemen. Daardoor kan een onverwacht vonkje ontstaan.

In 2014 ontplofte een Antaras-raket. Waarschijnlijk ontstond er in de motor wrijving bij de pompen, waardoor een brand oplaaide. Beeld: NASA/Joel Kowsky

Gelukkig gaat het in de meeste gevallen van de lanceringen gewoon goed. En eigenlijk is dát best bijzonder. Raketten moeten onvoorstelbare krachten doorstaan bij de lancering. Daarnaast moeten ze bestand zijn tegen de druk van de aardatmosfeer én de koude, meedogenloze lege ruimte. Het is best knap wanneer je zo’n apparaat succesvol de ruimte in krijgt zonder brokken te maken.

Beantwoord door Ans Hekkenberg