Heelal & ruimtevaart

Hoe ontstaan zwarte gaten?

Cas, 8

Zwarte gaten zijn vreemde plekken in het heelal: alles wat in hun buurt komt, valt naar binnen en kan nooit meer ontsnappen. Zelfs licht wordt opgeslurpt. Hoe ontstaat zo’n duistere veelvraat eigenlijk?

Stervende ster

In het kort: een zwart gat ontstaat wanneer een ster doodgaat.

Een ster straalt doordat hij in zijn binnenste kleine deeltjes samensmelt tot grotere deeltjes. Bij dat samensmelten ontstaat steeds een beetje energie. Dat straalt als licht het heelal in.

Wanneer de deeltjes opraken die de ster kan samensmelten, komt de ster zonder brandstof te zitten. Hij stopt dan met stralen en stort in.

Geboorte van een gat

Alles waar de ster uit bestaat, wordt door dat instorten samengeperst tot een klein bolletje van sterrenspul. Als de stervende ster zwaar genoeg was, ontstaat daarbij een zwart gat.

Illustratie van een zwart gat

Illustratie: NASA/JPL-Caltech

Ongeveer een op de duizend sterren is zwaar genoeg om in een zwart gat te veranderen. Daarvoor moet zo'n ster minstens twintig tot dertig zo zwaar zijn als de zon.

Maar pas op: een zwart gat is níét hetzelfde als een compact bolletje sterrenspul. Het is een plek in de ruimte waar zoveel massa samenkwam, dat de ruimtetijd is gescheurd. Het is dus echt een gat. Een gat waar dingen voor altijd in kunnen verdwijnen.

Beantwoord door Ans Hekkenberg