Overig

Wie was de eerste koning van Nederland?

Lotus, 8

Je zou misschien zeggen: de eerste koning van Nederland was Willem I, de over-over-over-over-grootvader van Willem-Alexander. Maar dat klopt niet, want een of twee koningen gingen hem voor – afhankelijk van wie je het vraagt.

Geen zin

De eerste koning van Nederland was geen Nederlander, maar een Fransman: Lodewijk Napoleon. Nee, niet dé Napoleon, die begin negentiende eeuw een groot deel van Europa veroverde. Dat was Napoleon Bonaparte. Lodewijk was een jongere broer van de beroemde generaal-dictator-keizer. In 1806 werd deze Lodewijk koning van het Koninkrijk Holland. En dat koninkrijk omvatte bijna het hele huidige Nederland (en een stukje van het huidige Duitsland).

Nu had Lodewijk eerst helemaal geen zin om naar Nederland af te reizen. Hij had een slechte gezondheid en vond het ook maar niks dat zijn oudste broer de baas over hem speelde. Maar uiteindelijk ging hij toch maar.

‘Konijn van Olland’

Dat betekent niet dat Lodewijk zijn nieuwe baan niet serieus nam. Zo bestond ons land begin negentiende eeuw nog uit steden en gewesten (een soort provincies) die allemaal hun eigen zin deden. Lodewijk deed zijn best om Nederland tot één geheel te maken. Zo zorgde hij ervoor dat overal dezelfde wetten en regels golden.

Lodewijk Napoleon Bonaparte, 'konijn van Olland'.

Ook leerde Lodewijk de Nederlandse taal. Dat lukte niet helemaal. Zo zou hij zichzelf per ongeluk ‘Konijn van Olland’ hebben genoemd. Maar het gebaar werd gewaardeerd.

En als ergens een ramp had plaatsgevonden – een epidemie in Brabant, een ontploffing in Leiden, overstromingen in Midden-Nederland – reisde Lodewijk naar de plek des onheils. Hij was ook niet te beroerd om zelf de handen uit de mouwen te steken. Zo hielp hij met het sjouwen van zandzakken om dijken te versterken.

Koning van zes

Lang heerste Lodewijk niet over zijn koninkrijk. Hij kreeg het geregeld aan de stok met zijn broer de keizer. Uiteindelijk trad hij af op 1 juli 1810, na iets meer dan vier jaar koning te zijn geweest. Zijn zoon Napoleon Lodewijk volgde hem op.

Tenminste… Dat was het plan. In plaats daarvan besloot Napoleon Bonaparte het Koninkrijk Holland in zijn eigen Franse keizerrijk op te nemen. Dat gebeurde op 9 juli 1810. Oftewel: een dikke week na het aftreden van Lodewijk I. Je kunt je daardoor afvragen of Napoleon Lodewijk ooit echt koning van Nederland is geweest.

Plus: Napoleon Lodewijk was op het moment dat zijn vader aftrad pas zes jaar oud. Heel veel koninklijks zal hij dus sowieso niet gedaan hebben in die ene week.

Beantwoord door Jean-Paul Keulen